Kültür ve moda tarihinin eşsiz isimlerini beyazperdede ya da televizyonda izlemek neden eğlenceli? Cevap kolay. Dram ve gizem çünkü gerçeklikten ne kadar saptığını bilmiyorduk! Neden ekranların önündeyiz? Yine kolay. Ayrıca güzel kıyafetler ve dedikodu görmeyi de seviyoruz. Donatella Versace; Ryan Murphy’nin yüksek bütçeli Gianni Versace Suikastı’ndan sonra Murphy’nin gerçekleri çarpıttığından şikayet etti. (Yine de kendisini oynayan Penelope Cruz’u övmekten çekinmedi.) Gucci ailesini de unutmamak için Netflix’in diğer tasarımcı hikayesi Halston’dan sonra benzer bir haber tirajı yayıldı. Olayları gerçekçi bir şekilde öğrenmek istiyorsak Wikipedia kayıtları; veya bunlardan yapılmış YouTube belgesellerini izleyebiliriz. Kuşkusuz, müzeler tüm bu isimler için stantlar bile düzenliyor, ancak gerçek kurgunun karşı konulamaz cazibesi, izleme zevkini artırıyor. Ve konu moda olunca birbirinden güzel kıyafetleri izlemekten kendimizi alamıyoruz.
Tasarımcıların, zamanlarının bohem ve başına buyruk Paris’inin sansasyonel yaşamları (Paris ne zaman ilham vermiyor olsa da) ve destansı aşkları, hayatlarının sürekli olarak Yves Saint Laurent ve Coco gibi göz alıcı, yüksek bütçeli yapımlara uyarlanmasına yol açtı. Chanel.
Birbirine rakip iki yayın platformu, 2023 yılında bizi moda dünyasının en yaratıcı ve köklü döneminin perde arkasına götürecek. Biri, özel hayatını pek bilmediğimiz Cristóbal Balenciaga’nın yıldız olduğu yılları anlatıyor. Modanın İspanya’dan Fransa’ya gerçek göçünü ve ilhamını köklerinden ve sanattan alan, tek bir kadın için değil, her türden kadın için tasarım yapan moda tasarımcısının yükselişini yansıtacak. Oburluk, güya Ryan Murphy’nin “Feud” adlı antoloji serisinden hareket ediyor. Kıskançlık, düşmanlık ve rezalet! Paris’in ortasında birbiriyle yarışan iki isim. Coco Chanel ve Christian Dior!
ACİL DURUM REKABET CHANELİ HAKKINDA NE BİLİYORUZ, DIOR?
Apple TV+’ın The New Look’unda Coco Chanel’i Oscar ödüllü Juliette Binoche, Mösyö Dior olarak Ben Mendelsohn’u izliyoruz. (Bu arada, Chanel muhtemelen Kraliçe II. Elizabeth’ten bu yana sinema ve televizyon dünyasında en çok tasvir edilen kadın figürlerden biridir.) Yapım, adını Christian Dior’un savaş sonrası tasarımlarına atfedilen The New Look’tan alıyor. Bizi İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Paris’e götürüyor ve iki tasarımcı arasındaki sonsuz rekabete odaklanıyor. Dior’un hızlı yükselişini ve Chanel’in küme düşmesini izlerken, dönemin yıldız Fransız tasarımcılarını yardımcı rollerde izleyeceğiz. Balmain, Balenciaga, Givenchy, Pierre Cardin, Yves Saint Laurent hikayenin bir parçası.
NE GÖRMEK İSTERSİNİZ?
Dissing, rapçilerin dünyasından moda tasarımcılarının ortasına aktarılsaydı bu işin kraliçesi kesinlikle Coco Chanel olurdu. Christian Dior’u bir kadının ruhunu ve bedenini anlamayan bir erkek tasarımcı olarak tanımladı. Hatta biraz daha ileri giderek tasarımlarını giyenlerin gülünç göründüğünü söyledi. Anlık bir açgözlülük mü yoksa gerçekten böyle mi düşünüyor bilmiyoruz. Ancak bu kelime sektörde en az “ekmek yoksa pasta yesinler” sözü kadar tekrara düşmüş bir telaffuzdur.
Coco Chanel’in bahsettiği isim sadece Dior değil, sivri dilinden nasibini alan Elsa Schiaparelli’dir. “Kıyafet yapan İtalyan ressam,” dedi onu küçümseyerek. Bu bana Kendall Jenner’ın birkaç yıl önceki “Diğer kızlar gibi günde 30 defileye gidemem” skandalını hatırlattı.
Chanel, Dior’un tasarımlarını 19. yüzyılın bağnaz fikirlerine ve eskimiş koltuklarına benzetirken; Christian Dior’un yaptığı kadın vücudunu yücelten silüetlere imza atmaktı. New Look aynı zamanda moda dünyasında açılan yeni bir döneme de damgasını vurdu.
Dior güzelliği yüceltip zarafete değer verirken, Chanel Amerikan modasının pragmatik cazibesinden büyülenmişti. Bu dönemde okyanusun diğer tarafından daha çok hayranları vardı. Aslında, 1947’de Christian Dior, Amerika Birleşik Devletleri’nde bir koleksiyon sunduktan sonra neredeyse yuhalandı. Defilenin ardından Time, “New Look’a karşı mısınız yoksa destekliyor musunuz” manşetini attı. Dizideki bu anı Juliette Binoche’nin kurnaz ve sinsi kahkahalarıyla izlemek istemez misiniz?
İkisi arasındaki rekabet, daha doğrusu Chanel’in Dior’dan bu kadar hoşlanmaması garip gelebilir. Çünkü iki tasarımcı birbirine tamamen zıt tasarımlar yapıyorlardı. Chanel, erkeksi detaylarla kadınları güçlendirdiğini düşündü. Dior ise bunu feminen çizgilerle yapıyordu. Harika bir feminist tartışma. Bunu dizide de görmek isteriz.
Elbette moda dünyasında birbirinden bu kadar nefret eden başka kişilikler de var. Yves Saint Laurent ve Karl Lagerfeld, Tyra ve Naomi (Naomi, Tyra’ya asla ben olmayacağınızı bile söyledi) ve Armani ve Versace! Elbette bu hikayeleri de izlemeyi çok isteriz!
MASTER OF USTALAR: CRISTÓBAL HAKKINDA NE BİLİYORUZ?
Balenciaga, Disney+’ın ilk yepyeni İspanyolca içeriği olacak. İspanya’nın en prestijli ödülleri olan Goyas’ta bol adaylı bir isme teslim edildiğinden, işin kalitesinin ve Disney imzasının muhteşem masaldan eksik olmayacağından emin olmak üzereyiz. Bir balıkçı oğlu olarak büyüyen Cristóbal Balenciaga’nın modaya adım atma isteği, elitist çevreler tarafından hor görülür. Dizi, tasarımlarıyla gözünü önümüzdeki 100 yıla dikmiş ve bir isyana imza atan Cristóbal’in mücadelesiyle başlıyor. Altı bölümlük dizi, başta Madrid, Bordeaux ve Paris olmak üzere Güney Avrupa’da 85 farklı yerde çekildi. Üretimden hiçbir şey kaçmamış, çok güzel.
NE GÖRMEK İSTERSİNİZ?
Cristóbal Balenciaga, diğer ünlü tasarımcıların aksine ilgi odağı olmayı sevmiyor. Yani bazı konularda gerçek düşüncelerini bilmiyoruz. Sadece bir gerçek aşkın olduğunu da biliyoruz, ama daha fazlası? Dizinin en ilginç yönlerinden biri de hayatınızın içine dalabiliyor olmamız.
Balenciaga’nın yıldız olduğu anı kesinlikle izlemek isterdik ama! Belçika hükümdarı Baudouin ile evlenecek olan Fabiola de Mora y Aragón’un 1960 yılındaki düğünü ve o gelinliğin tasarımı merkezde. Bu prizi nereye bağlayacağınızı düşünmek biraz farklı. Çünkü bu Balenciaga’nın ilk hatırası değil. Ama Balenciaga’nın en verimli yıllarının 50’ler ve 60’lar olduğunu biliyoruz.
Cristóbal Balenciaga hakkında bilinen tek değişmez şey, onun ustaların efendisi olduğudur. Bunu söyleyenler sadece moda tarihçileri, moda hayranları veya ölümsüz Balenciaga aşıkları değil. Christian Dior’un kendisi onun bir usta olduğunu ilan etmişti. Coco Chanel ise “couture tasarımcısı olmayı hak eden tek isim” dedi. İngiliz fotoğrafçı Cecil Beaton, onu modanın Picasso’su olarak tanımladı. Women’s Wear Daily, ölümünden sonra “Kral Öldü” manşetini attı.
Cristóbal Balenciaga’nın olağanüstü teknik bilgisi ile bir devrim yarattığı yadsınamaz bir gerçektir. Bu yüzden meslektaşlarının onu övmesi kaçınılmazdır. Yeteneği de terzi olan annesinden geliyor. Bugün Z Kuşağı etkileyicileri ve sokak stili hayranları tarafından övülen Balenciaga, bir zamanlar ‘ayrıcalıklı’ ve etkili eski Avrupalı aristokratların moda eviydi. Museo Balenciaga, bu benzersiz tasarım konutunu “muazzam servete sahip müşterilerin uğrak yeri olan gösterişli bir atölye” olarak tanımlıyor. Kendini bu lüks tasarımlara adayanlara Balenciagas da deniyor. Mona Von Bismarck, Barbara Hutton, Grace Kelly Balenciagas’ın üyesi. Diana Vreeland, “Bir Balenciaga giyiyorsanız, odadaki tek kadın sizsiniz” diyor. Tüm bu isimler, tasarımcıyla olan bağları, muhtemelen kokteyl saati dedikodusu bir yana, yukarıda tasvir edilen bu küstah ve şık dünya dizide daha ne kadar yer alacak merak ediyorum. Vładzio Zawrorowski’nin d’Attainville’e olan ilgisi, ölümünden sonra hissettikleri, d’Attainville öldükten sonra ona adadığı tamamı siyah giysilerden oluşan koleksiyonu yaratırken hissettikleri…
Örneğin tasarımcı-ünlü ilişkilerinin en merak edilenlerinden biri olan iki yakın arkadaşın dostluğunu görebilecek miyiz? Grace Kelly, Balenciaga’nın en şık kokteyl elbiseleriyle konukların karşısına çıktı. Bir usta-çırak hikayesi; Balenciaga ve Hubert de Givenchy’nin bağlarını ekrana taşıyacaklar mı? Bütün bunlar bir merak meselesidir. 1968’de Cristóbal Balenciaga için modellik yapan Danielle Slavik, bu yıl da Demna’nın Sonbahar/Kış 2022-23 koleksiyonu sunumunda podyumdaydı. Gerçek hisleri nelerdi? Keşke bunun cevabını ileriye dönük bir sahne ile alabilsek…
HABER: Aykun Taşdoner
Fotoğraflar: GETTY IMAGES TÜRKİYE
ELLE Türkiye Ekim 2022 sayısından alınmıştır.
